Jak przygotować się do badania sprawozdania finansowego?

2 sierpnia 2016

Celem badania sprawozdania finansowego jest wydanie przez biegłego rewidenta opinii, że jest ono sporządzone prawidłowo i rzetelnie. Na co należy więc zwrócić uwagę?

Opinie na temat sprawozdania finansowego stwierdzają czy badane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych, zgodnie z zasadami rachunkowości określonymi ustawą, a także zgodnie co do formy treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub umową. Ponadto takie postępowanie sprawdza też czy dokument zawiera wszystkie informacje istotne dla oceny jednostki.

Badania sprawozdania finansowego przeprowadza biegły rewident spełniający warunki do wyrażenia bezstronnej i niezależnej opinii o sprawozdaniu. Obowiązują one podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych, osoby uczestniczące w badaniu ich, a także członków zarządu i organów rad nadzorczych tych podmiotów. Najważniejszym elementem sprawnego przeprowadzenia badania jest dobra współpraca biegłego rewidenta z pracownikami firmy. Biegły rewident często podczas badania przeprowadza rozmowę z pracownikami danej jednostki, ponieważ są one najskuteczniejszą drogą do zrozumienia funkcjonowania spółki. W związku z tym niezwykle istotna jest też dbałość o dobre relacje między zespołem badającym a pracownikami.

Praca rewidenta wymaga głównie kontaktu z osobami z działu księgowego oraz kierownikami innych działów. W razie potrzeby może on skonsultować się również z innymi pracownikami, czyli prawnikiem spółki, informatykiem, rzeczoznawcą, doradcą finansowym, specjalistą ds. podatków itd. Pracownicy firmy przygotowują wówczas potrzebne w czasie badania dane, kalkulacje. W razie stwierdzenia nieprawidłowości biegły powinien przedyskutować z kierownikiem jednostki dane zagadnienie, a także przedstawić swoje argumenty. Rolą jego nie jest znalezienie błędów, lecz weryfikacja sprawozdania w celu przygotowania wysokiej jakości sprawozdania. Zadaniem biegłego jest zrozumienie przeprowadzonych przez jednostkę transakcji i zidentyfikowanie potencjalnych zobowiązań. Oczywiście jego obowiązkiem jest zachowanie tajemnicy służbowej odnośnie tego wszystkiego, o czym dowiedział się w trakcie wykonywania swoich obowiązków. Dostęp do ważnych dokumentów nie może być przez jednostkę ograniczany, ponieważ może to uniemożliwić uzyskanie pełnych informacji potrzebnych do wydania opinii z badania. Chodzi między innymi o księgi rachunkowe, dokumenty stanowiące podstawę dokonanych z nich zapisów, istotnych umów handlowych i bankowych, uchwał z posiedzeń Zarządu, Rady Nadzorczej i innych ważnych dokumentów. Ma on też za zadanie udzielić wyczerpujących informacji, wyjaśnień i oświadczeń, które są niezbędne do wydania opinii o badanym sprawozdaniu finansowym jednostki, a także informacji związanych z przebiegiem badania, z upoważnieniem kierownika badanej jednostki od kontrahentów, banków, radców prawnych.

Jeśli chodzi o ryzyko wykrycia oszustwa to jest to jeden z trudniejszych aspektów pracy biegłego. Wówczas gdy nieświadomie wykazano nieprawidłowo jakieś pozycje, to mamy do czynienia z błędem Zaś ryzyko oszustwa należy rozpatrywać w odniesieniu do majątku (kradzieże, defraudacja), sprawozdań (manipulacja, zatajenie). Jeśli biegły uzna, że ma do czynienia z oszustwem, to powinien zebrać wyczerpującą dokumentację na ten temat, ponieważ stwierdzenie oszustwa bez dowodów jest zwykłym pomówieniem.